JAK ZROZUMIEĆ EMOCJE DZIECKA
Wszyscy mamy „jakieś” problemy z dziećmi! Najczęściej my, rodzice, chcielibyśmy, żeby dzieci spełniały nasze oczekiwania. Problem zaczyna się, kiedy jest inaczej. Często dziecko aktywne i poznające świat poprzez ruch powszechnie uważa się za niezdyscyplinowane, co gorsza za „niegrzeczne” lub wrzuca do wora z etykietą ADHD. Jesteśmy rodzicami i wydawałoby się, że ludźmi o stalowych nerwach. Niemniej, często zaczyna brakować tych pokładów cierpliwości, kiedy zdarzają się sytuacje, z którymi poradzić sobie sami nie potrafimy. Właśnie, więc jak zrozumieć emocje dziecka? Dlaczego bardzo szybko do aktywnego i energicznego dziecka najprościej przypiąć łatkę dziecka z ADHD?Na pomoc przychodzi książka „Mały buntownik. Instrukcja obsługi. Kiedy kryzys jest motorem rozwoju„, która w zdecydowany, prosty i przystępny sposób, mówi o metodach skutecznych w najtrudniejszych sytuacjach. Nie jest to pozycja o dzieciach z nadpobudliwością ruchową, to książka o rodzicielskich ciągach nieprzerwanych dylematów, jak się zachować, co powiedzieć, a czego nie mówić, żeby poprawić sytuację bez psucia relacji z dzieckiem i jego samopoczucia. Znalazłam w niej naprawdę szokująco proste, przystępne i wydawałoby się, logiczne (czemu wcześniej na nie nie wpadłam?!) narzędzia do wykorzystania na podstawie scenek z życia codziennego. Rewelacyjnie konkretne (przysięgam!), do zastosowania na „już, teraz” odpowiedzi na nieuniknione pytania, tak by można było stawić czoła codzienności i możliwie najlepiej reagować na emocjonalne kryzysy dziecka!
Książka, która wyjaśnia emocje towarzyszące dziecku. To egzemplarz tłumaczący, co dziecko może chcieć nam przekazać. Książka uczy, jak rozumieć i odczytać zachowania dziecka. Najbardziej uwypukla się tutaj jednak rozwiązanie tego, co najpowszechniejsze, czyli dlaczego rodzicom i dzieciom zdarza się nadawać na różnych falach!
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej, potocznie nazywany ADHD, cechuje się problemami w skupieniu uwagi, zwiększoną impulsywnością oraz nadmierną ruchliwością dziecka. Postawienie diagnozy jest bardzo skomplikowanym procesem, dlatego powinno odbywać się po konsultacji z psychologiem, psychiatrą oraz lekarzami. ADD (Attention Deficit Disorder), czyli zaburzenia uwagi – mają podłoże genetyczne i dotyczą ok. 2% dzieci i młodzieży. W Polsce ADHD i ADD to uznane jednostki chorobowe, ale niestety większość dzieci dotkniętych tymi schorzeniami nie jest prawidłowo diagnozowana, a przez to nie jest właściwie leczona.
DZIAŁAJ SZYBKO, BO..
Jaki wpływ na zachowania dzieci ma dieta, potwierdzają liczne już badania z tego zakresu. Bardzo często ostatnio zauważa się wśród nas osoby, u których dostrzegamy nadpobudliwość psychoruchową, zaburzenia emocjonalne, deficyty uwagi albo impulsywność. Zapobiegamy tym zachowaniom w różnoraki sposób: terapią, konsultacją pedagogiczną, farmakoterapią, ale i dietą. Naukowcy, którzy przeprowadzili liczne badania, podkreślają, że mózg rozwija się najbardziej przez pierwsze lata życia, dlatego odpowiednia dieta jest niezwykle istotna na początku życia dziecka.
Zastanówmy się, jak dużo dzieci ma problem z zachowaniem, co czasami spowodowane jest chorobą, ale także częściej przejawia się problemami z nadpobudliwością czy zachowaniami wynikającymi z zaburzeń emocjonalnych. Zdecywoanie ma na to wpływ dieta i nawyki żywieniowe. Większość dzieci spożywa zbyt wiele tłuszczów, wiele słodyczy, napojów koloryzowanych, lodów, fast foodów, chipsów itp. Najważniejsze, by dieta była zbilansowana i dostarczała odpowiednich składników odżywczych potrzebnych do prawidłowego wzrostu dziecka i funkcjonowania jego mózgu!
JAK JEDZENIE WPŁYWA NA ZACHOWANIE DZIECKA
Dlaczego podstawowe założenia zdrowej i zbilansowanej diety dotyczą również dzieci z nadpobudliwością psychoruchową? Oficjalnie zostało potwierdzone i sprawdzone przez Amerykańskie Towarzystwo Psychiatrów uważa, że składniki pokarmowe diety mogą mieć wpływ na rozwój i pogłębienie objawów zespołu nadpobudliwości (ADHD). Obecnie uważa się, że spożycie np. cukru, produktów zawierających konserwanty oraz żywności przetworzonej zawierającej izomery trans (frytki, pączki, ciasteczka, hamburgery itd.), może przyczyniać się do powstawania zespołu nadpobudliwości.
Ogromne korzyści wynikają z ograniczenie spożycia niektórych produktów spożywczych, m.in. mleka i produktów mlecznych zawierających kazeinę, pszenicy i innych źródeł glutenu, czekolady, i takich substancji jak cukier, środki konserwujące i barwniki. Liczne badania obserwacyjne wykazują, że dieta eliminacyjna zwiększa skuteczność innych metod leczenia tego schorzenia.
NAJWAŻNIEJSZE ZALECENIA DIETETYCZNE
- Ograniczenie i wyeliminowanie kofeiny z diety
- Ograniczenie i wyeliminowanie spożycia cukrów prostych
- Ograniczenie i wyeliminowanie spożycia salicylanów
- Ograniczenie i wyeliminowanie spożycia tłuszczów trans
- Unikanie produktów uczulających
- Wzrost spożycia kwasów tłuszczowych omega-3
- Stosowanie diety poprawiającej funkcjonowanie mózgu
KOFEINA
Kofeina powoduje utratę wody oraz wypłukiwanie wapnia i magnezu z organizmu, co może prowadzić do odwodnienia i zmniejszenia rezerw tych składników mineralnych. Spożycie dużej ilości kofeiny przez dzieci prowadzi do bezsenności, nadmiernej nerwowości i pobudliwości. Niektóre dzieci, podobnie jak niektórzy dorośli, są bardziej niż inne wrażliwe na kofeinę.
Kofeina występuje w kawie, czarnej herbacie, napojach orzeźwiających typu cola, czekoladzie i wielu lekach na bóle głowy i przeziębienie. Kofeina zawarta w małej puszcze coli ma większy wpływ na organizm dziecka niż osoby dorosłej, co jest powodowane mniejszą masą ciała. Maksymalna dopuszczalna ilość kofeiny na dobę dla dzieci w wieku 4–6 lat to 45 mg, w wieku 7–9 lat – 62,5 mg, a w wieku 10–12 lat – 85 mg.
CUKIER
Czym on jest? Nie odkryję Ameryki, jeśli wspomnę, że cukier powoduje duże i gwałtowne wahania w stężeniu glukozy we krwi, co prowadzi do zmiany nastroju i zmniejszenia koncentracji – są to typowe objawy zespołu nadpobudliwości. Liczne badania naukowe wykazują, że dzieci z zespołem nadpobudliwości spożywają więcej cukru niż inne dzieci i ograniczenie spożycia tego składnika poprawia koncentrację nawet u dzieci bardzo trudnych. Uwaga! To naturalne, że drastyczne ograniczenia spożycia cukru mają swoje ujście w postaci bólów głowy i nerwowości, dlatego takie zmiany w diecie należy wprowadzać stopniowo i metodą małych kroczków.
Niebezpieczeństwo czyha na każdym kroku, nawet w pozornie bezpiecznych jogurtach owocowych może czaić się niebezpieczeństwo, bo aż 11 łyżeczek cukru!
Zawartość cukru ukrytego w wybranych produktach spożywczych
Rodzaj produktu | Ilość produktu | Ekwiwalent cukru stołowego |
Substancje słodzące | ||
Miód | 1 łyżeczka do herbaty | 1 ½ łyżeczki do herbaty |
Cukier | 1 łyżeczka do herbaty | 1 łyżeczka do herbaty |
Napoje | ||
Oranżada rozpuszczalna | 330 ml (mała puszka) | 12 łyżeczek do herbaty |
Cola | 330 ml (mała puszka) | 10 łyżeczek do herbaty |
Tonik | 330 ml (mała puszka) | 8 ½ łyżeczek do herbaty |
Słodycze | ||
Milky Way | 60 g | 9 łyżeczek do herbaty |
Twarde cukierki | 4 cukierki | 3 ½ łyżeczki do herbaty |
Guma balonowa | 1 listek | 2 łyżeczki do herbaty |
Przetwory mleczne | ||
Jogurt beztłuszczowy: | ||
Owocowy | 1 szklanka | 11 łyżeczek do herbaty |
Naturalny | 1 szklanka | 4 łyżeczki do herbaty |
Wyroby piekarnicze | ||
Ciasteczka z owsianki | 2 sztuki | ½ łyżeczki do herbaty |
Krakersy grahamowe | 2 sztuki | 1 łyżeczka do herbaty |
Twinkies | 1 batonik | 8 ½ łyżeczki do herbaty |
Ciasta drożdżowe | 1 kawałek | 4 łyżeczki do herbaty |
Owoce z puszki | ||
Gruszki w gęstym syropie | ½ szklanki | 5 łyżeczek do herbaty |
Gruszki w rozcieńczonym syropie | ½ szklanki | 3 ½ łyżeczki do herbaty |
Gruszki w wodzie | ½ szklanki | 1 ½ łyżeczki do herbaty |
SALICYLANY
To, czyli naturalne związki występujące w warzywach i owocach oraz nieprzetworzonych produktach, ale też związki chemiczne, używane jako konserwanty. Salicylany blokują powstawanie długich łańcuchów kwasów tłuszczowych z rodziny omega-3, które są potrzebne do prawidłowego funkcjonowania mózgu. Z uwagi na to, że wiele produktów spożywczych zawiera salicylany, ograniczenie spożycia lub eliminowania ich z diety może doprowadzić do szeregu niedoborów pokarmowych. W związku z powyższym należy zwiększyć spożycie produktów bogatych w omega-3. Produktami bogatymi w długołańcuchowe kwasy tłuszczowe są: olej rzepakowy, olej z wiesiołka dwuletniego, olej z ogórecznika, olej lniany, olej z nasion sezamu oraz ryby morskie. Najlepszym źródłem kwasów tłuszczowych z rodziny omega-3 są ryby z zimnych wód, ale mogą być zanieczyszczone metalami ciężkimi, szczególnie rtęcią.
Zawartość salicylanów w wybranych produktach spożywczych
Produkty o małej ilości salicylanów | Produkty o umiarkowanej ilości salicylanów | Produkty o dużej ilości salicylanów |
Ryby | Czerwone słodkie jabłka | Jabłka (Granny Smith, Gala) |
Skorupiaki | Grejpfruty | Czereśnie |
Drób | Kiwi | Wiśnie |
Wszystkie gatunki świeżego mięsa | Cytryny | Liczi |
Jaja | Mango | Mandarynki |
Produkty mleczne | Gruszki ze skórką | Brzoskwinie |
Produkty zbożowe | Persymona | Kiełki lucerny |
Jabłko (Golden delicious) | Rabarbar | Bób |
Banany | Arbuzy | Brokuły |
Obrane gruszki | Szparagi | Ogórki |
Papaja | Zielona fasola | Bakłażany |
Pędy bambusa | Buraki | Szpinak |
Brukselka | Kalafiory | Miód |
Kapusta | Pasternak | Kawa |
Seler | Cebula | Herbaty owocowe |
Groch | Ziemniaki w mundurkach | Morele |
Fasola | Dynia | Owoce jagodowe |
Por | Kukurydza | Winogrona |
Soczewica | Rzepa | Śliwki |
Sałata | Orzechy | Pomarańcze |
Groszek | Kokosy | Ananasy |
Obrany ziemniak | Nasiona sezamu | Daktyle |
Szarlotka | Marchew | Suszone śliwki |
Czosnek | Pieczarki | Dżemy |
Kakao | Marmolada | |
Czekolada | Wszystkie soki owocowe | |
Orzechy nerkowca | Papryka ostra | |
Oliwki | ||
Rzodkiewki | ||
Pomidor | ||
Przetwory pomidorowe | ||
Zioła i przyprawy | ||
Ocet | ||
Herbata miętowa |
OGRANICZ TŁUSZCZE TRANS
Do zespołu nadpobudliwości może przyczyniać spożywanie żywności przetworzonej, która zawiera izomery trans nienasyconych kwasów tłuszczowych (np. ciasteczka, batoniki, popularne frytki). Istnieją przesłanki o łączeniu problemów wychowawczych dzieci, a stosowaniem diety składającej się głównie z wysokoprzetworzonego i wysokokalorycznego jedzenia! Problemy i zmiany dotyczą nerwowości oraz agresywnego zachowania.
NIEGRZECZNE DZIECKO I IZOMERY TRANS
Tłuszcze trans przeszkadzają w produkcji długołańcuchowych kwasów tłuszczowych z rodziny omega-3, które są bardzo ważne dla prawidłowego funkcjonowania mózgu. Produkty zawierające izomery trans są ubogie w składniki pokarmowe, takie jak cynk, magnez, B1 i B6, które z kolei są niezbędne dla powstawania długołańcuchowych kwasów tłuszczowych z rodziny omega-3. Dodatkowo witamina B1 jest potrzebna do produkcji neurotransmiterów: dopaminy oraz serotoniny, która poprawia nastrój. Zapasy witaminy B1 są niewielkie i mogą być wyczerpane w ciągu kilku tygodni stosowania diety ubogiej w tą witaminę.
Aby dowiedzieć się więcej o izomerach trans nienasyconych kwasów tłuszczowych i ich szkodliwym wpływie na organizm człowieka, przeczytaj cykl artykułów poświęconych tej tematyce pt. Tłuszcze znane a nieznane.
UNIKAJ TYCH DODATKÓW
ADHD a alergia pokarmowa? Tak, istnieje duże prawdopodobieństwo i silna zależność między tymi dwoma. Rozważ więc ograniczenie spożycia albo wykluczenie z diety produktów zawierających silne alergeny! Badania wykazują, że aż 60% dzieci z zespołem ADHD ma tendencje do alergii pokarmowych.
Produkty zawierające silne alergeny to: pszenica, ryby, skorupiaki, orzechy ziemne, orzechy drzewne, soja, mleko i jaja. Ostatnie badania wykazują, że substancjami alergennymi są również barwniki i dodatki do żywności (np. glutaminian sodu) oraz konserwanty, które powodują niepożądane reakcje u dzieci z zespołem ADHD.
Dodatki do żywności wywołujące niepożądane reakcje u dzieci z zespołem ADHD
Dodatek do żywności | Miejsce występowania | Potencjalne problemy |
E102 (Tartrazyna) | cukierki, ciasteczka, niektóre konserwowane groszki | nadpobudliwość, astma, wypryski |
E124 (Ponceau 4R) | cukierki, ciasteczka, napoje | alergia, nietolerancja pokarmowa |
E110 (Sunset Yellow) | cukierki, napoje, lody | dyskomfort przewodu pokarmowego, alergia |
E122 (Carmoizyna) | ciasteczka, cukierki, żelki | alergia, nietolerancja pokarmowa |
E104 (Quinoline Yellow) | cukierki, niektóre ryby wędzone, pikle | nadpobudliwość, astma, wypryski |
E129 (Allura Red) | napoje orzeźwiające, kiełbasy koktajlowe | nadwrażliwość |
E211 (Benzoesan sodu) | napoje orzeźwiające, wyroby piekarnicze | nadwrażliwość, astma |
TE DODATKI DO ŻYWNOŚCI TEŻ SZKODZĄ
Warto unikać również innych substancji o stwierdzonym szkodliwym wpływie na organizm człowieka, zwłaszcza że niektóre z nich są szczególnie szeroko stosowane, jak np. glutaminian sodu czy aspartam.
- Glutaminian sodu: może prowokować bóle głowy i objawy astmy u osób wrażliwych. U dzieci wrażliwych glutaminianu sodu może wywołać ataki podobne do padaczki. Jest to wzmacniacz smaku wykorzystany do wielu potraw m.in. rosołu, zup, gulaszu, sosu i potraw mięsnych.
- Aspartam: jego głównym składnikiem jest aminokwas fenyloalanina szeroko wykorzystany przez przemysł spożywczy do produkcji napojów orzeźwiających i wyrobów cukierniczych. Wykazano, że aspartam może podwajać ilość fenyloalaninę w mózgu, a podawanie diety wysoko węglowodanowej razem z aspartamem jeszcze bardziej zwiększa ilość tego aminokwasu w mózgu. Z kolei wysoka koncentracja fenyloalaniny w mózgu ma związek z agresją i przemocą oraz obniżeniem ilości serotoniny w mózgu. Wykazano zależność pomiędzy obniżoną koncentracją serotoniny w mózgu a nadpobudliwością i agresywnym zachowaniem.
- Tartrazyna: wywołuje niepożądane reakcje, podobnie jak środki zawierające kwas acetylosalicylowy np. aspiryna, czyli np. zaburzenia przebiegające ze zwężeniem dróg oddechowych, łącznie z astmą.
- Benzoaty (E210-E219): prowokują pokrzywkę, obrzęk naczyń i astmę. Ponadto wykazano bezpośredni ich udział w rozwoju nadpobudliwości. Interakcja benzoesanu sodowego czy potasowego z witaminą C (niektóre napoje orzeźwiające zawierają oba związki) prowadzi do powstawania benzenu, który ma działanie rakotwórcze. Znajdują się głównie w rybach marynowanych, produktach spożywczych zawierających owoce jako wypełniacze, dżemach, napojach orzeźwiających i piwie.
- Siarczyny (E220-E227): wykazano ich związek z występowaniem typowych objawów alergii, takich jak: świąd, pokrzywka, obrzęk naczyń i astma. Występują głównie w suszonych owocach, sokach owocowych syropach, deserach mlecznych na bazie owoców, piwie i winie.
- Azotany i azotyny (E249-E252): mogą być przyczyną bólów głowy u osób wrażliwych. Poza tym substancje te mogą być przekształcone w substancje rakotwórcze. Znajdują się w bekonie, szynce, mięsie peklowanym i niektórych serach żółtych.
WIĘCEJ OMEGA-3
Nadpobudliwość i za mała ilość spożycia kwasów tłuszczowych z rodziny omega-3 idą ze sobą w parze! Tak sugerują badania. Niedobory tych kwasów, takie jak: nadmierne pragnienie, częste oddawanie moczu, sucha skóra, egzema, suche włosy, łupież, łamliwe paznokcie, astma często diagnozuje się u dzieci z nadpobudliwością oraz ADHD.
Korzyści ze spożywania produktów bogatych w kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3 wykazano w badaniach przeprowadzonych wśród więźniów w Wielkiej Brytanii. Zaobserwowano u nich zmniejszenie agresji i przemocy pod wpływem spożycia długołańcuchowych kwasów tłuszczowych z rodziny omega-3. Te kwasy tłuszczowe zapobiegają depresji, głównie dzięki poprawie funkcjonowania mózgu, zmniejszeniu napięcia psychicznego oraz poprawie nastroju.
DIETA A FUNKCJONOWANIE MÓZGU
Prawidłowe odżywianie dzieci z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej polega nie tylko na eliminowaniu z diety pokarmów o stwierdzonym szkodliwym wpływie na ich organizm, lecz także na uwzględnianiu w jadłospisie takich składników i produktów, które poprawiają funkcjonowanie mózgu i pozytywnie wpływają na nastrój. Dieta wpływa na prawidłowy rozwój dziecka, dlatego należy zadbać o nią już od samego początku!
Składniki pokarmowe poprawiające funkcjonowanie mózgu i nastrój
Składnik | Sposób działania | Źródła pokarmowe |
Glukoza | Główne źródło paliwo dla mózgu. | Otrzymana w wyniku rozkładu węglowodanów w organizmie, np. skrobi pochodzącej z makaronów, ziemniaków, ryżu brązowego, zbóż i in. |
Kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3 | Bardzo duża koncentracja w mózgu. Regulują przepuszczalność błon, poprawiają ogólne krążenie krwi, a więc przepływ krwi do mózgu, powodują zmniejszenie napięcia mózgu psychicznego i poprawienie koncentracji, łagodzą depresję. | ryby tłuste (łosoś, pstrąg, sardynki i tuńczyk), owoce morza, jaja wzbogacone w omega-3, nasiona lnu, olej rzepakowy, orzechy włoskie i in. |
Jod | Niezbędny dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania mózgu u dzieci i niemowląt. | ryby, owoce morza, sól jodowana, glony morskie |
Żelazo | Niezbędne w procesie dostarczania energii i tlenu komórkom, poprawia nastrój, funkcje poznawcze i wyniki w nauce. | Chude mięso czerwone, wieprzowina, drób i ryby są najlepszym źródła żelaza łatwo przyswajalnego. Warzywa strączkowe, zielone warzywa liściaste. |
Cynk | Poprawia koncentrację i funkcje poznawcze. | owoce morza, zwłaszcza krewetki, chude czerwone mięso, wątroba, drób, orzechy, całe ziarna zbóż i produkty z grubego przemiału |
Kwas foliowy | Wpływa na syntezę neurotransmiterów (serotoniny, dopaminy, noradrenaliny). | produkty wzbogacone w foliany, groszek, owoce cytrusowe, zielone warzywa liściaste |
Witamina B12 | Działa podobnie jak kwas foliowy. Bierze udział w wytwarzaniu komórek nerwowych oraz w metabolizmie tłuszczu i węglowodanów. | chude mięso, drób, jaja, ryby, produkty mleczne, napoje sojowe wzbogacone w B12 |
Witamina B6 | Działa podobnie jak kwas foliowy. Bierze udział w metabolizmie białka. | chude mięso, drób, ryby, drożdże, orzechy, całe ziarna zbóż, warzywa |
CO MÓWIĄ BADANIA..
- Badania pochodzące z roku 2007 (McCann i inni) dowodziły, że można uzyskać “poprawę w zachowaniu dzieci”, gdy zastosuje się dietę bez zawartości sztucznych barwników oraz salicylanów (salicylany są w sposób naturalny obecne w wielu owocach i warzywach, na przykład w jabłkach, wiśniach, winogronach, pomarańczach i pomidorach).Grupa respondentów to: 153 – 3 latków i 144 dzieci w wieku 8-9lat (dzieci z normalną i trochę podwyższoną pobudliwością). Dzieci z ADHD nie brały udziału w badaniu. Modele były prowadzone dla wszystkich kombinacji płci i grup wiekowych. W badaniu tym zastosowano 4 barwniki (wybrane spośród: E102, E104, E110, E124, E129, E122,E211) dodatkowo z benzoesanem sodu. Taka zawartość wyżej wymienionych składników podniosła hiperaktywność u dzieci zarówno3, jak i 8-9 letnich.
- To badanie potwierdza wcześniejsze przeprowadzone w 1975 roku przez dr Feingolda; w 1999 Overmeyera i Taylora; oraz w 2004 przez Schaba i Trinha. Gdy dzieci spożywają systematycznie takie dodatki żywnościowe jak barwniki czy benzoesan sodu możemy zauważyć u nich nadczynność psychoruchową, impulsywność czy nieuważne zachowania. Przypomnę, iż badanie to przeprowadzano na dzieciach bez diagnozy ADHD. Wnioski były zaskakujące. Nie tylko dotyczące zachowania dzieci, ale również dostrzeżono, że opisujący zachowanie swoich pociech rodzice dostrzegali zmiany nieomal niezauważalne dla niezależnych obserwatorów. Wynika to z większej wrażliwości rodziców. Autorzy badania doszli do wniosku, że syntetyczne kolory i benzoesan sodu może nasilić nadpobudliwość, brak koncentracji uwagi i impulsywność u dzieci. Dodatki te przeważnie występują w niskich jakościowo produktach spożywczych. Niestety bardzo często dodawane są do żywności przeznaczonej dla dzieci. Do takich dodatków zaliczamy: E104, E107, E110, E122, E123, E124, E128, E 133, E142, E150, E151, E154, E155, E180, E221, E222, E223, E224, E226, E227, E228, kwas benzoesowy, benzoesan sodu, pirosiarczyn sodu, dwutlenek siarki, wanilinę.
- W innych badaniach naukowych stwierdzono, że niższy poziom żelaza wiąże się z obniżeniem funkcji poznawczych i występowaniem objawów ADHD. Żelazo występuje w mięsie i przetworach mięsnych, jajach. Doskonałym źródłem żelaza są również ciemnozielone warzywa, pamiętajmy jednak, że żelazo będzie lepiej przyswajalne w połączeniu z witaminą C.
- Cynk pełni wiele ważnych funkcji w organizmie człowieka. Wpływa na metabolizm neuroprzekaźników i kwasów tłuszczowych. Niedobory cynku skorelowane są z występowaniem ADHD. Dzieci, które wykazywały niedobór cynku, po jego suplementacji były mniej impulsywne. Spójrzmy, co mówią badania. W 2008 r przeprowadzono w Turcji badanie na 252 dzieciach z klasy trzeciej, których środowisko rodzinne zostało określone jako o niskich dochodach. Dzieci podzielono na dwie grupy. Jedne otrzymywały syrop z zawartością cynku w dawce 15mg/dziennie, a drugie placebo przez 10 tygodni. W efekcie końcowym zaznaczył się istotny spadek deficytu uwagi i nadpobudliwości u dzieci z pierwszej badanej grupy. Jednak różnice zostały zauważone głównie przez rodziców badanych dzieci, nauczyciele nie zauważyli istotnych zmian. Naturalne źródła cynku to: ostrygi, produkty zbożowe z pełnego przemiału, mięso, ryby, nasiona roślin strączkowych.
- Z całą pewnością istnieje potrzeba przeprowadzenia następnych badań dotyczących potencjalnego niekorzystnego wpływu niektórych składników pożywienia na zachowanie dzieci. Tutaj znaczenie mają badania zajmujące się dietą eliminacyjną. Badanie z wprowadzeniem diety eliminacyjnej wykonano na 27 dzieciach, których średnia wieku to 6,2 lat. Przeprowadzono je w Holandii w 2006r. Wszystkie dzieci obejmowała skala kryteriów DSM-IV – dzieci z orzeczeniem o ADHD. 15 z dzieci było w grupie badanej (losowo wybranych), a 12 w grupie kontrolnej. Końcowa odpowiedź kliniczna ujawniła zmniejszenie o 66% objawów w grupie badanej po 9 tygodniach stosowania diety. Badanie to jest istotne ze względu na fakt, że nawet mała zmiana w diecie dzieci może korzystnie wpływać na ich zachowanie. Jednak przestrzeganie ograniczonej diety eliminacyjnej może być traktowane jako uciążliwe. Dietetyczne zarządzania są trudne i wymagają od rodziny i placówek opiekuńczych dużego wysiłku. Dieta eliminacyjna z powyższego badania składała się z kilku składników, takich jak: ryż, jagnięcina, indyk, warzywa, margaryna, olej roślinny, herbata, gruszki, sok gruszkowy i woda.Zatem wyniki badań są niejednoznaczne i trudne do zinterpretowania, a wyciągnięcie ogólnych wniosków jest niepewne. W poszczególnych badaniach stosowano różne metody oceny wpływu zastosowanej diety: w niektórych badano całościowy sposób żywienia, a w innych wpływ pojedynczych składników odżywczych; w niektórych pracach dodawano, a w innych usuwano z diety określone składniki; do pewnych badań kwalifikowano dzieci wrażliwe na określone składniki odżywcze, podczas gdy do innych włączano dzieci z „zaburzeniami zachowania” lub z zespołem ADHD.Stosując dietę eliminacyjną należy ją oprzeć na wcześniejszym wykonaniu badań w kierunki nietoleracji pokarmowej typu III Ig G zależnej oraz typowej alergii Ig E zależnej. Dieta eliminacyjna powinna być prowadzona pod nadzorem dietetyka, lekarza, tak by była odpowiednio zrównoważona odżywczo.
LITERATURA
- Johnson M, Ostlund S, Fransson G, Kadesjö B, Gillberg C: Omega-3/omega-6 kwasy tłuszczowe dla nadpobudliwości psychoruchowej: randomizowane badanie kontrolowane placebo u dzieci i młodzieży. J Atten Psychiatry 2009, 12: 394-401 PubMed Abstract | Wydawnictwo Full Text
- Broszura: Szpital Uniwersytecki w Krakowie, DIETA BEZ SALICYNIONÓW, dietetyczny plan na zdrowie.
- Flisiak-Antonijczuk H., Adamowska S., Chładzińska-Kiejna S., Kalinowski R., Adamowski T., „Metoda EEG-biofeedback w terapii pacjentów z rozpoznaniem ADHD – przegląd badań”, Pediatr Med Rodz 2014, 10, 1, 91–96.
- Lipowska M., Rasmus A.„Spektrum zaburzeń zachowania w obrazie ADHD/Spectrum of Conduct Disorder in ADHD”, Czasopismo Psychologiczne, 2013, 19, 1, 29-35.
- Sorgi PJ, Hallowell EM, Hutchins HL, Sears B: Wpływ na zasadzie otwartej badania pilotażowego z wysokiej dawki EPA / DHA koncentruje się fosfolipidów w osoczu i zachowania u dzieci z nadpobudliwości psychoruchowej. Nutr J 2007, 6: 16 PubMed Abstract | BioMed Central Full Text | PubMed Central Full Text
- Mousain-Bosc M, Roche M, Rapin J, Bali JP: Magnez VitB6 spożycie zmniejsza nadpobudliwość nerwowy systemu u dzieci.
- J Am Coll Nutr 2004, 23: 545-548.
- www.dziecisawazne.pl
- Mousain-Bosc M, Roche M, Polge, Pradal-Prat D, Rapin J, Bali JP: Poprawa neurobehawioralnych zaburzeń u dzieci z dodatkiem magnezu-witaminy B6. I. Zaburzenia deficytu uwagi nadpobudliwość.
- Magnes Res 2006, 1 : . 46-52 PubMed Abstract
- Yorbik O, Ozdag MF, Olgun, Senol MG, Bek S, Akman S: Potencjalne skutki cynku na przetwarzaniu informacji w chłopców z nadpobudliwości.
- Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry 2008, 32: 662-667 PubMed Abstract |Wydawnictwo Full Text
- Rucklidge JJ, Johnstone J, Kaplan BJ: Nutrient podejścia suplementacja w leczeniu ADHD
- Expert Rev Neurother 2009, 9: 461-76 PubMed Abstract | Wydawnictwo Full Text
- Uçkardeş Y, Ozmert EN, Unal F, Yurdakök K: Wpływ suplementacji cynkiem na rodzica i wyniki zachowań nauczycieli ratingowych niskim poziomie społeczno-tureckich dzieci szkoły podstawowej.
- Acta Paediatr 2009, 98: 731-736 PubMed Abstract | Wydawnictwo Full Text
- DiGirolamo AM, Ramirez-Zea M: Rola cynku w matki i dziecka zdrowia psychicznego
- Am J Clin Nutr 2009, 89: 940-945 Wydawnictwo Full Text
